• Data: 2025-10-15 • Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Mamy w Katowicach hotel z restauracją. W przyziemiu projektant zaprojektował magazyny dla obu działalności. Budynek znajduje się w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego w strefie usług. Jak się okazało, powierzchni magazynowej jest za dużo jak na potrzeby obu działalności, dlatego połowę (czyli ok. 200 m2) chcielibyśmy przeznaczyć na rekreację gości hotelowych, jak i restauracyjnych. Wysokość przyziemia (piwnicy) to 245 cm, czyli do szczęścia brakuje 5 cm. Nowy sposób użytkowania nie wymagałby żadnych robot budowlanych. Wystarczyłoby wstawić ławkę treningową albo kajak. W drugim pomieszczeniu urządzilibyśmy salkę gimnastyczną. Przy takim użytkowaniu warunki przeciwpożarowe byłyby nawet lepsze niż gdy służą jako pomieszczenia magazynowe. Inne parametry budynku się nie zmienią. Jak zrealizować nasz pomysł zgodnie z przepisami, ale bez kosztownych modyfikacji?
.jpg)
Słowem wstępu przypomnę, że obiekty budowlane winny być lokalizowane zgodnie z zapisami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (zwanego dalej: rozporządzeniem), a także spełniać normy techniczne opisane we wskazanym rozporządzeniu.
Jeśli nie jest możliwe spełnienie minimalnych parametrów wynikających z przepisów, można podjąć próbę uzyskania zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych. W tym miejscu wskazuję, że zgodnie z art. 9 ust. 1 Prawa budowlanego – w przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, o których mowa w art. 7. Odstępstwo nie może powodować zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia.
Jak widać, ustawodawca dopuścił możliwość odstąpienia od przepisów techniczno-budowlanych, a więc warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie, i warunków technicznych użytkowania obiektów budowlanych. Po pierwsze, przypadek, w którym ma dojść do odstępstwa, musi być szczególnie uzasadniony. Po drugie, w odniesieniu do każdego obiektu budowlanego odstępstwo nie może powodować zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia.
Co prawda, odstępstwo umożliwiające modyfikację szczegółowych, bezwzględnie obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych może być udzielone jedynie w przypadkach szczególnie uzasadnionych, niemniej jednak organ administracji architektoniczno-budowlanej powinien brać pod uwagę charakter przepisu techniczno-budowlanego, od którego ma być udzielone odstępstwo, ukształtowanie nieruchomości, na której ma być realizowany obiekt budowlany, stan zagospodarowania nieruchomości sąsiednich, ocenę proponowanych rozwiązań w świetle zasad wiedzy technicznej. W sytuacjach szczególnych wynikających z warunków lokalnych, takich jak kształt i wymiary nieruchomości, położenie względem nieruchomości sąsiednich, ukształtowanie terenu, stan zagospodarowania danej nieruchomości i terenów sąsiadujących, istnieje potrzeba wyważenia interesów indywidualnych i interesu publicznego, która uzasadniałaby wyłączenie stosowania określonych przepisów techniczno-budowlanych (wyroki WSA: w Warszawie z 29.06.2007 r., VII SA/Wa 431/07, LEX nr 338565; w Szczecinie z 23.01.2008 r., II SA/Sz 734/06, LEX nr 510937; wyrok NSA z 11.10.2022 r., II OSK 1451/21, LEX nr 3442562). Wskazuję również, że Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 11.04.2019 r. (sygn. akt II OSK 1353/17, LEX nr 2656484) stwierdził, że celem art. 9 ust. 1 Prawa budowlanego jest umożliwienie modyfikacji szczegółowych i bezwzględnie obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych w wyjątkowych stanach faktycznych, w których nie jest możliwe zastosowanie się do nich, z uwagi na różnego rodzaju okoliczności.
Zaznaczam również, że w szczególnie uzasadnionym przypadku, o którym jest mowa w art. 9 P.b. mieści się po stronie inwestora jego prawo do optymalnego zagospodarowania terenu już zabudowanego, czyli objętego daną inwestycją, o ile ochrona tych interesów/prawa inwestora wykorzystująca instytucje art. 9 P.b. (tj. przedmiotowe odstępstwo) nie narusza interesów osób trzecich i wartości chronionych przez ten przepis (por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 6 listopada 2017 r. II SA/Kr 970/17).
Dla istniejącego obiektu, jeśli magazyny miałyby zmienić przeznaczenie na charakter rekreacyjny, a szczególnie, że parametry techniczne nie spełniają minimalnych wymagań, wymagane będzie najprawdopodobniej dokonanie zmiany przeznaczenia części obiektu.
Następnie wyjaśniam, że zgodnie z obowiązującymi przepisami zmiany sposobu użytkowania można dokonać w trybie art. 71 Prawa budowlanego. Taki sposób dostosowania pomieszczenia lub budynku do nowych warunków jest dopuszczalny, jeżeli nie jest wymagana ingerencja w konstrukcję budynku. Natomiast w przypadku, gdy zmiana sposobu użytkowania wiąże się ze zmianami konstrukcyjnymi, wtedy wymagane jest uzyskanie pozwolenia na budowę lub dokonanie zgłoszenia robót budowlanych.
Zgodnie z art. 71 ust. 1 P.b. przez zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części rozumie się w szczególności:
1) podjęcie bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającej warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń;
2) podjęcie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zaliczanej do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Należy pamiętać, że zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej. W zgłoszeniu należy określić dotychczasowy i zamierzony sposób użytkowania obiektu budowlanego lub jego części. Do zgłoszenia należy dołączyć:
Skoro zatem pomieszczenia nie posiadają minimalnych parametrów, ale różnice są nieznaczne i nie mają one wpływu na bezpieczeństwo użytkowników, rekomenduję wystąpienie z wnioskiem o uzyskanie zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych.
Strefa jogi zamiast schowka
Właściciel pensjonatu w Sopocie zrezygnował z części zaplecza magazynowego, by stworzyć przytulną salę do jogi dla gości. Pomieszczenie miało 246 cm wysokości, więc wystąpił o odstępstwo od warunków technicznych – zgoda została udzielona, bo nie naruszono bezpieczeństwa.
Sala fitness w dawnej kotłowni
Właściciel hotelu w Krakowie urządził mini siłownię w pomieszczeniu po starej kotłowni. Ponieważ zmieniły się warunki p.poż. i higieniczne, musiał zgłosić zmianę sposobu użytkowania zgodnie z art. 71 Prawa budowlanego.
Basen kontra plan miejscowy
Właściciel obiektu SPA chciał zorganizować niewielki basen w przyziemiu. Choć nie planował ingerencji w konstrukcję, urząd odmówił zgody z powodu braku zgodności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Projekt upadł na etapie zaświadczenia z gminy.
Chociaż zmiana sposobu użytkowania przyziemia hotelowego na cele rekreacyjne wydaje się niewielką modyfikacją, może wymagać formalnego zgłoszenia oraz zgody na odstępstwo od warunków technicznych. Warto zawczasu przygotować dokumentację i skorzystać z dostępnych narzędzi prawnych, by uniknąć kosztownych konsekwencji.
Potrzebujesz pomocy przy legalnym przekształceniu pomieszczenia, uzyskaniu zgody na odstępstwo lub przygotowaniu zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania? Sporządzimy dla Ciebie profesjonalne pismo lub udzielimy indywidualnej porady prawnej online. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane - Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - Dz.U. 2022 poz. 1225
3. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko - Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe.
Zapytaj prawnika