Problem z ogrodzeniem na obszarze Natura 2000

Czy ogrodzenie jest obiektem budowlanym?

Definicję obiektu budowlanego zawiera art. 3 ustawy – Prawo budowlane (dalej „P.b.”), zgodnie z którym:

„Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

2) budynku – należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

2a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym – należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku;

3) budowli – należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową; […].”

Definicja obiektu budowlanego określona w art. 3 pkt 1 ustawy, zawiera w sobie trzy kategorie obiektów, którymi są: budynek, budowla oraz obiekt małej architektury. Definicja budowli zawiera zaś bardzo szeroki katalog obiektów, mający charakter katalogu otwartego. Oznacza to, że wymienione w nim budowle nie wyczerpują katalogu wszystkich możliwych budowli. W orzecznictwie przyjmuje się zaś, iż płot (ogrodzenie) działki niezabudowanej zaliczamy właśnie do budowli, a szerzej – tym samym do obiektów budowlanych. Potwierdzeniem takiego stanu rzeczy jest m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 grudnia 2016 r. (sygn. akt II OSK 1463/16), w którym czytamy:

„Ogrodzenie działki już zabudowanej jest urządzeniem technicznym, związanym z istniejącymi na działce zabudowaniami. Wykonanie natomiast ogrodzenia na działce niezabudowanej powoduje powstanie obiektu, o jakim mowa w art. 3 pkt 3 p.b.”

Zobacz też: Ogrodzenie działki rolnej

Legalność budowy ogrodzenia

Inną kwestią pozostaje natomiast legalność budowy samego ogrodzenia. Zgodnie bowiem z art. 188 Kodeksu karnego karze podlega jedynie bezprawne wzniesienie obiektu budowlanego:

„Art. 188. Kto, na terenie objętym ochroną ze względów przyrodniczych lub krajobrazowych albo w otulinie takiego terenu, wbrew przepisom, wznosi nowy lub powiększa istniejący obiekt budowlany albo prowadzi działalność gospodarczą zagrażającą środowisku, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”

Kwestię legalności budowy ogrodzenia bez pozwolenia na budowę, czy zgłoszenia (czyli bez konieczności uzyskania warunków zabudowy), reguluje Prawo budowlane. Zgodnie z art. 29 tej ustawy – pozwolenia na budowę nie wymaga budowa ogrodzeń. Problem stanowi jednak dalszy przepis zawarty w art. 29 ust. 3 omawianej ustawy, zgodnie z którym:

„3. Pozwolenia na budowę wymagają przedsięwzięcia, które wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, oraz przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.”

Przepis wskazany powyżej określa przypadki, kiedy wymagane jest przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko i brzmi następująco:

„Art. 59. 1. Przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaga realizacja następujących planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko:

1) planowanego przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko;

2) planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, jeżeli obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko został stwierdzony na podstawie art. 63 ust. 1.

2. Realizacja planowanego przedsięwzięcia innego niż określone w ust. 1 wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, jeżeli:

1) przedsięwzięcie to może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a nie jest bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynika z tej ochrony;

2) obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 został stwierdzony na podstawie art. 97 ust. 1.”

Przypadki, o których mowa w ust. 1 cytowanego przepisu, określone zostały w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko i bynajmniej nie znajdziemy w nim ogrodzeń.

Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko- obszar Natura 2000

Jednak co do obszaru Natura 2000 występują jednak dodatkowe przypadki, kiedy konieczne jest przeprowadzenie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i te określone zostały w ust. 2 cytowanego przepisu. Jak stanowi art. 3 pkt 7 omawianej ustawy, przez ocenę oddziaływania na obszar Natura 2000 rozumie się „ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko ograniczoną do badania oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000”. Ocena taka jest wymagana, jeśli przedsięwzięcie może znacząco oddziaływać na środowisko lub obowiązek taki wynika z postanowienia wydanego w związku z planowaną inwestycją. Nie znam wszystkich okoliczności sprawy, ale wątpliwym jest, żeby zaszła w Pana przypadku któraś z wymienionych okoliczności.

Jeśli nie było wymagane pozwolenie na budowę, należy zbadać, czy wymagane było zgłoszenie budowy. Tę kwestię zaś reguluje art. 30 ust. 1 pkt 3 P.b.:

„Art. 30. 1. Zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej wymaga, z zastrzeżeniem art. 29 ust. 3 i 4:

[…]

3) budowa ogrodzeń o wysokości powyżej 2,20 m i wykonywanie robót budowlanych polegających na instalowaniu:

a) krat na budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz obiektach wpisanych do rejestru zabytków,

b) urządzeń o wysokości powyżej 3 m na obiektach budowlanych;

c) (uchylona);

[…]”

Zgodnie z cytowanym przepisem, zgłoszenia wymaga jedynie budowa ogrodzeń o wysokości powyżej 220 cm. Natomiast, jak wynika z opisu, wybudowane przez Pana ogrodzenie miało 150 cm wysokości. W związku z tym omawiany przepis nie wymaga zgłoszenia takiego obiektu budowlanego.

Jeśli doszłoby mimo wszystko do złożenia przeciwko Panu aktu oskarżenia do sądu, to proponowałbym skorzystanie z usług adwokata i powierzenie mu obrony, ponieważ być może zachodzą jakieś dodatkowe okoliczności, które nie są mi w tym momencie znane (np. mimo wszystko wymagane było pozwolenie na budowę, w zw. z art. 59 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie). Tym niemniej, w oparciu o przedstawiony stan faktyczny, nie widzę raczej podstaw do tego, ażeby tak się stało. Sprawa jest obecnie na etapie postępowania przygotowawczego (policja lub ewentualnie prokuratura badają okoliczności sprawy) i jeśli z ich ustaleń będzie wynikało, że nie doszło do naruszenia normy z art. 188 Kodeksu karnego, to postępowanie zakończy się na tym etapie i nie trafi do sądu.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼