• Autor: Katarzyna Nosal
Przed 2015 rokiem popełniono samowolę budowlaną w postaci wykonania instalacji centralnego ogrzewania. Nowelizacją ustawy roboty te zostały zwolnione od wymagania jakichkolwiek zgód i zezwoleń. Czy nadzór budowlany, który stwierdzi, że w okresie poprzedzającym nowelizację ustawy wykonano samowolę centralnego ogrzewania, może wymagać rozbiórki lub legalizacji samowoli?
Problem rzeczywiście wydaje się być skomplikowany, jednak po głębszej analizie należy dojść do wniosku, że rozwiązanie jest proste.
Zgodnie z podstawową zasadą polskiego prawa nie działa ono wstecz. Zatem zastane stany faktyczne należy oceniać według przepisów aktualnie obowiązujących. Jeśli ustawodawca chciałby, by jakiś stan faktyczny był oceniany z uwzględnieniem przepisów z danego momentu, wówczas musiałby taką regulację w ustawie zamieścić. Tak było w przypadku samowoli budowlanych powstałych przed wejściem w życie aktualnie obowiązującej ustawy Prawo budowlane. Wówczas ustawodawcza w art. 103 ustawy wyraźnie zaznaczył, że „do spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy, a niezakończonych decyzją ostateczną, stosuje się przepisy ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2”.
Ustęp 2 cytowanego przepisu stanowi natomiast, że „przepisu art. 48 [dotyczącego opłat legalizacyjnych] nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe”.
Przenosząc powyższe na grunt konkretnego wskazanego przez Pana przypadku, należy stwierdzić, ze w przypadku wykrycia wykonania takiej modernizacji budynku, stosowane muszą być aktualnie obowiązujące przepisy. Te zaś włączają z zainteresowania organów nadzoru budowlanego budowę instalacji elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych i telekomunikacyjnych wewnątrz budynku (na mocy art. 29 ust. 1 pkt. 27 Prawa budowlanego w brzmieniu obowiązującym po 28 czerwca 2015 r.).
Do wniosku takiego prowadzi brzmienie art. 6 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz zmianie niektórych innych ustaw. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu do spraw wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy decyzją ostateczną stosuje się przepisy dotychczasowe. Do opłat legalizacyjnych, o których mowa w art. 49 ust. 1 i art. 49b ust. 4 ustawy, o której mowa w art. 1, ustalanych w postępowaniach wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
Skoro nawet postępowania już wszczęte przed wejściem w życie przepisów nowelizujących będą umarzane jako bezzasadne z uwagi na brak bezprawności działań inwestora, to tym bardziej stany faktyczne wykryte po wejściu w życie przepisów, zgodne z nowym prawem, nie mogą być penalizowane.
Modernizacja starego domu jednorodzinnego
Pan Andrzej, właściciel domu z lat 80., zdecydował się na modernizację systemu grzewczego, instalując nowoczesne centralne ogrzewanie na paliwo gazowe w 2013 roku, nie mając świadomości, że wymaga to zgłoszenia do odpowiedniego urzędu. Kilka lat później, podczas rutynowej kontroli przeprowadzanej przez nadzór budowlany, stwierdzono brak formalnego pozwolenia na wykonane prace. Po konsultacji z prawnikiem okazało się, że zgodnie z nowelizacją prawa z 2015 roku, instalacja wewnętrznych systemów grzewczych nie wymaga już zezwoleń. Organ nadzoru odstąpił od dalszego postępowania, uznając, że nie ma podstaw do nałożenia kar ani nakazu legalizacji.
Remont mieszkania w kamienicy
Pani Katarzyna, remontując swoje mieszkanie w starej kamienicy w 2014 roku, zdecydowała się na instalację ogrzewania centralnego zamiast dotychczasowych pieców kaflowych. Prace zostały wykonane bez żadnych formalności, co w tamtym czasie stanowiło naruszenie prawa. W 2018 roku, przy okazji przekształcenia kamienicy w wspólnotę mieszkaniową, inspekcja budowlana zwróciła uwagę na brak dokumentacji dotyczącej tej instalacji. Dzięki nowelizacji przepisów obowiązujących po 2015 roku, pani Katarzyna uniknęła konieczności legalizacji samowoli, ponieważ aktualne prawo uznaje takie prace za niepodlegające zgłoszeniu.
Przebudowa budynku użytkowego
Właściciel niewielkiego pensjonatu w 2012 roku postanowił zainstalować centralne ogrzewanie, aby poprawić komfort gości. Niestety, z powodu braku wiedzy, nie uzyskał wymaganego wówczas pozwolenia. Sytuacja została ujawniona w 2017 roku podczas inspekcji sanepidu, który zgłosił sprawę do nadzoru budowlanego. Po analizie obowiązujących przepisów organ odstąpił od prowadzenia postępowania, uznając, że nowe regulacje nie przewidują konieczności zgody na tego typu roboty wewnętrzne, a wcześniejsze uchybienia nie podlegają karze.
Kwestia samowoli budowlanej w zakresie instalacji centralnego ogrzewania, wykonanej przed nowelizacją Prawa budowlanego z 2015 roku, budzi wiele wątpliwości. Jednak zgodnie z zasadą, że prawo nie działa wstecz, obecnie obowiązujące przepisy powinny być stosowane do aktualnie ocenianych stanów faktycznych. Nowelizacja ustawy zwolniła wewnętrzne instalacje grzewcze z obowiązku uzyskiwania zgód i pozwoleń, co oznacza, że organy nadzoru budowlanego nie mają podstaw do nakładania obowiązku legalizacji czy rozbiórki wykonanych prac. W konsekwencji właściciele nieruchomości, u których wykryto takie zmiany, mogą powoływać się na obowiązujące przepisy i uniknąć sankcji.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online w zakresie przepisów dotyczących Prawa budowlanego, w tym zagadnień związanych z samowolą budowlaną oraz legalizacją wykonanych prac. Nasza pomoc obejmuje analizę stanu prawnego, wskazanie możliwych rozwiązań oraz wsparcie w przygotowaniu niezbędnej dokumentacji. Dzięki wygodnej formie porad online możesz szybko i skutecznie uzyskać odpowiedzi na nurtujące Cię pytania bez wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane - Dz.U. 1994 nr 89 poz. 41
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Nosal
Radca prawny od 2005 roku, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Udziela porad z prawa cywilnego, pracy oraz rodzinnego, a także z zakresu procedury cywilnej i administracyjnej. Ma wieloletnie doświadczenie w stosowaniu prawa administracyjnego i samorządowego. Ukończyła również aplikację sądową. Obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika