• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Wynająłem lokal przychodni lekarskiej. Najemca, za moim pośrednictwem, zgłosił do urzędu planowany remont niewymagający pozwolenia tylko samego zgłoszenia. W odpowiedzi otrzymałem informację, że 10 lat temu poprzedni właściciel zgłosił lokal jako bar gastronomiczny i uzyskał zgodę na tę funkcję, więc teoretycznie nic innego w nim być nie może. Wedle urzędnika wszelka zmiana sposobu użytkowania wymaga procedury podobnej do pozwolenia na budowę. Problem polega na tym, że dla miejsca, gdzie znajduje się przedmiotowy lokal, nie ma miejscowego planu zagospodarowania terenu, co znacznie wydłuża całą procedurę. Pytanie: czy urzędnik miał rację, twierdząc, że należy wystąpić do urzędu o zmianę sposobu użytkowania? Chodzi o typowy lokal usługowy nie o mieszkanie. Najemca nie wymaga ode mnie, abym uzyskał zgodę z urzędu na prowadzenie działalności medycznej dla jego działalności tylko abym mu wynajął lokal usługowy a nie bar.
Niestety, na Pańskie pytanie trudno znaleźć jednoznaczną odpowiedź. Wydaje się jednak, że w przypadku takiej zmiany: lokal gastronomiczny – przychodnia lekarska, wystąpienie o zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego może okazać się konieczne.
Przepisy Prawa budowlanego nie podają bowiem definicji „zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego”. W art. 71 wskazują jedynie, że „jest nią w szczególności podjęcie lub zaniechanie w obiekcie budowlanym (lub jego części) działalności zmieniającej warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska lub wielkość lub układ obciążeń”.
Dokonanie zgłoszenia po zmianie sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części nie wywołuje bowiem skutków prawnych.
Brak jest niestety doprecyzowania przez ustawodawcę, na czym mogą polegać zmiany warunków (tj. bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotnych, higieniczno-sanitarnych, ochrony środowiska bądź wielkości lub układu obciążeń).
Warto tu zajrzeć do orzecznictwa, zgodnie z którym „przy badaniu sprawy dotyczącej zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części niezbędne jest ustalenie pierwotnego sposobu użytkowania obiektu oraz porównanie tych ustaleń z nową działalnością, która ma być w nim prowadzona, lub porównanie tych ustaleń z zintensyfikowniem dotychczasowego sposobu użytkowania obiektu, z punktu widzenia oddziaływania zmian na warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkości lub układu obciążeń” (wyrok WSA w Warszawie z 17 lipca 2008, VII SA/Wa 670/08).
Przyjmuje się, że „skutek w postaci zmiany warunków bezpieczeństwa pożarowego wyraża się w tym, że dla danego celu, w jakim użytkowany jest obiekt lub jego część, przepisy prawa wymagają spełnienia określonych norm i standardów przeciwpożarowych. Zmiana tych warunków oznacza zatem, że należy spełnić odpowiednie standardy, właściwe dla jakiegoś rodzaju użytkowania obiektu” (wyrok WSA Lublin z 27 listopada 2008, II SA/Lu 520/08).
Należy również zwrócić uwagę, że „zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części (…) może nie wymagać wykonywania związanych z tą zmianą robót budowlanych (np. przebudowy)” (wyrok WSA w Rzeszowie z 26 listopada 2008, II SA/Rz 457/08).
„Zmiana sposobu użytkowania obiektu lub jego części sprowadza się głównie do potrzeby ustalenia, czy i w jakim stopniu podjęcie lub zaniechanie w obiekcie budowlanym (lub jego części) działalności, związanej z jego użytkowaniem, wpływa na zmianę wymagań stawianych obiektowi (lub jego części), związanych głównie z bezpieczeństwem jego dalszego użytkowania” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 4 lutego 2010, II SA/Go 640/09).
Określenie „w szczególności” oznacza, że „wymienione rodzaje przeróbek lub zmieniające określone warunki rodzaje działalności zostały wymienione jedynie przykładowo.
Tak więc jedynie zmiany, o jakich mowa w ww. przepisie lub podobne w skutkach, „powodują konieczność sporządzenia stosownego zgłoszenia do właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej” (wyrok WSA w Białymstoku z 31 marca 2007, II SA/Bk 196/07). Przez zmianę wymagającą pozwolenia właściwego organu uznaje się podjęcie nowego rodzaju produkcji, nawet jeśli nastąpiło w tej samej a tylko zmodyfikowanej (dostosowanej) instalacji (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 grudnia 2008, II OSK 1718/07), lub zintensyfikowanie dotychczasowego sposobu użytkowania obiektu, jeżeli wywołuje to skutki określone w ww. przepisie (wyrok WSA w Warszawie z 2 grudnia 2009, VIII SA/Wa 440/09).
Wymagania ogólne, jakim powinny odpowiadać pod względem sanitarnym pomieszczenia i urządzenia wszystkich zakładów opieki zdrowotnej, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. (Dz. U. Nr 213, poz. 1568) można podzielić na:
Rozporządzenie jest aktem wykonawczym Ministra Zdrowia, obowiązuje od 9 grudnia 2006 r. W porównaniu do poprzednio obowiązującego rozporządzenia zrezygnowano z przepisów ściśle budowlanych, np. dotyczących dźwigów, okien czy szerokości korytarzy, uznając, że kwestie te są dostatecznie uregulowane w przepisach Prawa budowlanego.
Jak widać, zmiana profilu działalności może wiązać się ze zmianą funkcji lokalu, w którym prowadzona jest działalność, ale nie można mylić „zmiany przeznaczenia lokalu” z „pozwoleniem na zmianę sposobu jego użytkowania”. Nie każda zmiana sposobu użytkowania lokalu przez przedsiębiorcę będzie powodowała zmianę jego funkcji w rozumieniu Prawa budowlanego. Zmiana użytkowania lokalu może jednak wymagać zgłoszenia właściwemu organowi, a przy braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – również uzyskania decyzji o warunkach zabudowy.
W każdym razie warto złożyć wniosek. Nie wiąże się to z żadną inną procedurą jak tylko zgłoszeniem. Po 30 dniach w razie braku sprzeciwu – można spokojnie prowadzić inny rodzaj działalności niż poprzednio.
Ewentualne pozwolenia budowlane na remonty (o ile lokal spełnia wymagania do takiego rodzaju działalności) leżą potem w gestii najemcy.
Pierwsza sytuacja dotyczy przedsiębiorcy, który kupił lokal użytkowy z zamiarem otwarcia przedszkola. Wcześniej funkcjonował tam sklep spożywczy, który nie wymagał spełnienia szczególnych norm dotyczących opieki nad dziećmi. Po zgłoszeniu planowanego remontu okazało się, że zmiana użytkowania wiąże się z koniecznością dostosowania budynku do nowych wymogów sanitarnych, bezpieczeństwa pożarowego oraz minimalnej powierzchni na jedno dziecko. Właściciel musiał wystąpić o formalną zmianę sposobu użytkowania, mimo że nie planował ingerencji w konstrukcję budynku.
Drugi przykład to sytuacja dewelopera, który w budynku biurowym planował otworzenie akademika dla studentów. Przeznaczenie obiektu na lokale biurowe nie wymagało spełniania restrykcyjnych norm przeciwpożarowych i sanitarnych dotyczących obiektów zamieszkania zbiorowego. Jednak po analizie przepisów okazało się, że zmiana funkcji wymaga uzyskania nowej decyzji o warunkach zabudowy, ponieważ budynek miał inną kategorię w klasyfikacji budowlanej. Deweloper musiał przejść przez skomplikowany proces administracyjny, zanim mógł rozpocząć działalność.
Trzecia sytuacja dotyczy właściciela hali magazynowej, który wynajął ją firmie zajmującej się produkcją mebli. Magazyn pierwotnie służył jedynie do przechowywania towarów i nie był dostosowany do procesów produkcyjnych, które generowały większe obciążenia ogniowe i wymagały innej wentylacji. Gdy właściciel zgłosił planowaną modernizację hali, urząd wskazał, że zmiana sposobu użytkowania wymaga formalnego zgłoszenia i może wiązać się z koniecznością dostosowania budynku do nowych norm.
Zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego może wydawać się prostą formalnością, jednak w praktyce wiąże się z koniecznością spełnienia szeregu wymogów prawnych i technicznych. Kluczowe jest ustalenie, czy planowana działalność wpływa na warunki bezpieczeństwa pożarowego, sanitarne, środowiskowe lub układ obciążeń budynku. W niektórych przypadkach procedura wymaga jedynie zgłoszenia, ale gdy brak jest miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, może być konieczne uzyskanie dodatkowych decyzji administracyjnych. Warto każdą zmianę skonsultować z odpowiednimi organami, aby uniknąć nieprzewidzianych komplikacji i opóźnień.
Oferujemy kompleksowe porady prawne online dotyczące zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych. Pomagamy w analizie przepisów, ocenie wymagań formalnych oraz przygotowaniu niezbędnych dokumentów. Nasze wsparcie obejmuje konsultacje dotyczące zgłoszeń, uzyskania decyzji administracyjnych i dostosowania nieruchomości do obowiązujących norm. Szybko i sprawnie rozwiejemy wszelkie wątpliwości, aby uniknąć problemów prawnych i usprawnić proces zmiany użytkowania lokalu. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać fachową pomoc dostosowaną do Twoich potrzeb.
1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane - Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414
2. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 17 lipca 2008, VII SA/Wa 670/08
3. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 4 lutego 2010, II SA/Go 640/09
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika