Jak sprawdzić, czy dom sąsiada wybudowany w granicy, powstał legalnie?

Ustalenie zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

Liczba niewiadomych jest bardzo duża, w szczególności wątpliwa jest kwestia, czy mamy do czynienia z samowolą wybudowaną przed wejściem przepisów ustawy – Prawo budowlane (Pan wskazuje na lata 1995-1998 r.), czy już po.

Przyjmując, iż do budowy doszło we wskazanym okresie, zastosowanie będzie miał przepis art. 49 b ust. 1 i 2 ustawy – Prawo budowlane: „organ nakazuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego, lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego zgłoszenia bądź pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ. Jeżeli budowa, o której mowa w ust. 1, jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo, w przypadku jego braku, ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, właściwy organ wstrzymuje postanowieniem – gdy budowa nie została zakończona – prowadzenie robót budowlanych oraz nakłada na inwestora obowiązek przedłożenia w terminie 30 dni” wskazanych w tym przepisie dokumentów. Tak więc w razie ustalenia zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz że nie narusza ona przepisów, możliwe jest wszczęcie procedury legalizacyjnej. Ponieważ sformułowanie „wybudowany” odnosi się do „budowy”, która oznacza wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego (art.3 pkt 6 P.b.), według literalnego brzmienia przepisu art.49 b P.b. powinien znajdować zastosowanie w przypadku budowy obiektu budowlanego w sytuacjach w nim wskazanych, czyli gdy dla wykonania określonego obiektu budowlanego było wymagane zgłoszenie, którego nie dokonano, albo gdy dla wykonania określonego obiektu budowlanego było wymagane zgłoszenie, którego dokonano, ale organ wniósł sprzeciw, a pomimo tego obiekt wybudowano.

Kiedy wstrzymywane jest postanowienie prowadzenia robót budowlanych?

W myśl art. 50 ust. 1 ustawy – w przypadkach innych niż określone w art. 48 ust. 1 lub w art. 49b ust. 1 właściwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych wykonywanych:

1) bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia lub

2) w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska, lub

3) na podstawie zgłoszenia z naruszeniem art. 30 ust. 1, lub

4) w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę bądź w przepisach.

Zgodnie z art. 51 P.b. organ w drodze decyzji:

1) nakazuje zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego albo

2) nakłada obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania, albo

3) w przypadku istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę – nakłada, określając termin wykonania, obowiązek sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót budowlanych oraz – w razie potrzeby – wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem; przepisy dotyczące projektu budowlanego stosuje się odpowiednio do zakresu tych zmian.

Należy zatem odpowiedzieć na pytanie, czy wykładnia przepisów art.49 b i 50 ust.1 P.b. nie może prowadzić do wniosków przeciwnych, pozwalających na wdrożenie postępowania legalizacyjnego również w przypadku odstępstwa od dokonanego zgłoszenia, mimo że ustawa wprost takiej instytucji nie przewiduje.

Stwierdzić należy, że w niektórych orzeczeniach przyjmuje się, że zgłoszenie robót budowlanych i brak sprzeciwu właściwego organu wyłącza możliwość ustalenia, że roboty te wykonywane były w warunkach samowoli nawet wtedy, gdy zostały wykonane przed upływem terminu do wniesienia sprzeciwu, pod warunkiem wszakże, że organ, dysponując pełną wiedzą o zgłoszonym zamierzeniu inwestycyjnym nie skorzystał z możliwości wniesienia sprzeciwu (wyrok NSA z dnia 17 marca 2005 r. w sprawie II OSK 1450/04 oraz w wyroku NSA z dnia 6 marca 2008 r. w sprawie II OSK 158/07). Chodzi o taką sytuację, w której jedynym uchybieniem inwestora jest to, że pospieszył się z rozpoczęciem robót budowlanych, które w żadnym wypadku nie spotkałyby się z wniesieniem przez organ sprzeciwu.

Według poglądu przeciwnego (wyrok WSA w Rzeszowie w sprawie SA/Rz 896/01) wykonanie robót budowlanych po dokonaniu zgłoszenia, ale przed upływem terminu do wniesienia sprzeciwu, równoznaczne jest z wykonaniem robót budowlanych „bez wymaganego zgłoszenia”.

Państwa zgoda lub jej brak dla legalizacji samowoli nie ma znaczenia. Oczywiście konieczne jest ustalenie w nadzorze budowlanym, czy podjęto jakiekolwiek działania legalizacyjne.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.