Konstrukcja oporowa, skarpa w Prawie budowlanym

Mur oporowy w Prawie budowlanym

Na wstępie wskazuję, że przepisy Prawa budowlanego nie definiują pojęcia „skarpa”. Niemniej jednak orzecznictwo wypracowało niejako definicję w tym zakresie. W orzecznictwie sądowo-administracyjnym wskazuje się, że „skarpa nie jest obiektem budowlanym, natomiast wykonanie na skarpie robót budowlanych w postaci murków oporowych powodujących powstanie tarasów podlega ustawie Prawo budowlane” (wyrok WSA z dnia 6 sierpnia 2014 r., sygn. akt II SA/Gd 231/14).

Natomiast zgodnie z art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego pod pojęciem budowli – należy rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, w tym m.in. konstrukcje oporowe. Zaznaczam, że: „Dla zakwalifikowania robót budowlanych jako polegających na budowie ogrodzenia (względnie muru oporowego), nie ma znaczenia ani rodzaj użytych materiałów, czy sposób posadowienia ogrodzenia ani jego wygląd, bardziej lub mniej masywny. O tym, czy określony mur stanowi mur oporowy, decyduje funkcja, jaką mur pełni.” (wyrok WSA w Krakowie z dnia 16 listopada 2021 r., sygn. akt II SA/Kr 826/21). Nadto „Jeżeli dominującą funkcją konstrukcji jest zabezpieczanie przed osuwaniem się ziemi, na co może wskazywać również charakter użytych do jej wzniesienia materiałów zapewniających stabilność – należy uznać, że stanowi ona mur oporowy. Z punktu widzenia P.b., obiekt budowlany należy kwalifikować przede wszystkim ze względu na jego przeznaczenie, czyli funkcję, jaką ma pełnić. Nie ma przy tym znaczenia, że inwestor może traktować sporny obiekt usytuowany pomiędzy dwoma działkami jako ogrodzenie.” (wyrok WSA w Poznaniu z dnia 22 kwietnia 2021 r., sygn. akt IV SA/Po 853/19).

Funkcja obiektu budowlanego

Nadmienię także, że: „O tym, jaką obiekt budowlany pełni funkcję, przesądza wypadkowa cech jego konstrukcji oraz faktycznego sposobu użytkowania. Subiektywne przekonanie stron postępowania o dominującej funkcji obiektu nie stanowi okoliczności prawnej o charakterze rozstrzygającym w kwestii jego kwalifikacji pod względem przepisów P.b.” (wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 2 grudnia 2020 r., sygn. akt II SA/Rz 1047/20). WSA w Krakowie słusznie wskazuje, że: „Wykonany przez inwestora, posadowiony na zagłębionym w gruncie fundamencie betonowy mur o długości 23 metrów z umieszczonym na górze betonowym ogrodzeniem systemowym został wzniesiony jako konstrukcja oporowa, a nie jedynie jako ogrodzenie, które wykonano dodatkowo na tym murze. Podstawową funkcją budowli jest bowiem nie odgrodzenie poszczególnych nieruchomości, lecz zabezpieczenie przed oddziaływaniem wody oraz mas ziemnych (osuwaniem się ziemi).” (wyrok WSA w Krakowie z dnia 9 stycznia 2020 r., sygn. akt II SA/Kr 1407/19).

Budowle ziemne

Istotnym jest, że: „Ustawodawca, wyliczając przykładowe rodzaje budowli w otwartym katalogu art. 3 pkt 3 P.b. umieścił zarówno budowle ziemne, jak i konstrukcje oporowe. Co prawda brak jest ustawowej definicji tego pojęcia, tym niemniej mając na uwadze przykładowe wyliczenie rodzajów budowli należy dojść do wniosku, że musi ona stanowić pewną techniczno-użytkową całość. Aby prace uznać za roboty budowlane, musi wystąpić aspekt trwałego związania części składowych formowanego nasypu (utwardzenie) lub wykonane roboty ziemne muszą posiadać pewną całość techniczno-użytkową o określonej konstrukcji i funkcji. Budowlą w rozumieniu art. 3 pkt 3 P.b., w tym budowlą ziemną, jest bowiem wytwór ludzkiej działalności niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, w przypadku budowli ziemnej – wykonany z ziemi lub podobnego materiału i posiadający określoną kubaturę. Jednocześnie trzeba zauważyć, że niemożliwym jest uznanie za »budowlę ziemną« każdego przesunięcia i rozplantowania warstwy ziemi, zwłaszcza przesunięcia nie powodującego powstania widocznej budowli i nie mającego na celu w bliższej lub dalszej przyszłości wykonania jakiegokolwiek obiektu budowlanego.” (wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 23 grudnia 2019 r., sygn. akt II SA/Wr 604/19).

Zabezpieczenie przed osuwaniem się ziemi

W świetle powyższego uznać należy, że „Jeżeli dominującą funkcją konstrukcji jest zabezpieczanie przed osuwaniem się ziemi, na co może wskazywać również charakter użytych do jej wzniesienia materiałów zapewniających stabilność – należy uznać, że stanowi ona mur oporowy.” (wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 28 listopada 2019 r., sygn. akt II SA/Rz 1055/19).

Podsumowując, jeżeli konstrukcja kamienna faktycznie ma na celu umocnienie skarpy (w tym zabezpieczenie przed osuwaniem), to należałoby ją uznać za mur oporowy, a nie za część skarpy, gdyż wyraźnie jest widoczna funkcja, jakiemu takie umocnienie ma służyć. Zaznaczam jednak, że z uwagi na brak jednolitych wytycznych należy każdorazowo analizować taką sprawę indywidualnie. Rekomenduję skonsultowanie skarpy z osobą posiadającą stosowne uprawnienia w zakresie budownictwa czy stan faktyczny odpowiada przedstawionemu przeze mnie stanowi prawnemu.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane - Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414
2. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 6 sierpnia 2014 r., sygn. akt II SA/Gd 231/14
3. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 16 listopada 2021 r., sygn. akt II SA/Kr 826/21
4. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 9 stycznia 2020 r., sygn. akt II SA/Kr 1407/19
5. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 2 grudnia 2020 r., sygn. akt II SA/Rz 1047/20

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.