Mocowanie w strefach pożarowych - jak dobrać produkt zgodny z przepisami?

Dobór odpowiednich elementów montażowych wpływa na trwałość i niezawodność całej konstrukcji. W zastosowaniach standardowych najważniejsze są parametry techniczne i warunki montażu. Jednak w przypadku stref pożarowych obowiązują dodatkowe wymagania – dopuszczone są wyłącznie produkty, które przeszły odpowiednie badania i posiadają klasyfikację odporności ogniowej.

Co mówi oznaczenie R120? Odporność ogniowa zamocowań w praktyce

W klasyfikacji odporności ogniowej konstrukcji stosuje się oznaczenia R, E i I:

• R – nośność ogniowa,
• E – szczelność ogniowa,
• I – izolacyjność ogniowa.

Pełna klasyfikacja, np. REI 120, oznacza, że element konstrukcyjny zachowuje nośność, szczelność i izolacyjność przez 120 minut działania ognia. W przypadku zamocowań – chemicznych i mechanicznych – stosuje się wyłącznie oznaczenie „R”, czyli zdolność do utrzymania obciążenia przez określony czas w warunkach pożaru (np. R30, R90, R120).

Kotwy mechaniczne – pierwszy wybór w strefach pożarowych

W przypadku aplikacji narażonych na działanie ognia, w praktyce najczęściej stosuje się kotwy mechaniczne. Wynika to zarówno z budowy łączników – wykonane są w całości ze stali – jak i z większej trwałości materiału w wysokich temperaturach. Stal nierdzewna, w porównaniu ze stalą węglową, lepiej zachowuje właściwości mechaniczne i chemiczne podczas pożaru, co zwiększa niezawodność mocowania. Przykładem takiego rozwiązania jest R-HPT III, kotwa mechaniczna marki Rawlplug, która przeszła niezbędne badania i uzyskała odpowiednią klasyfikację odporności ogniowej.

Kotwa mechaniczna Rawlplug R-HPTIII przeszła niezbędne badania i jest certyfikowana do stosowania w warunkach ogniowych. Zdjęcie: Rawlplug, materiały własne.

Warto pamiętać, że aby kotwa mechaniczna mogła zostać przebadana pod kątem działania ognia, musi być wcześniej dopuszczona do stosowania w betonie spękanym. To wymóg wynikający z obowiązujących dokumentów oceny technicznej – przyjmuje się bowiem, że podczas pożaru w betonie powstają rysy, które wpływają na pracę zamocowania. Dopiero po uzyskaniu takiej aprobaty można przeprowadzić badania ogniowe i zaklasyfikować produkt, np. jako R30, R90 czy R120.

Kotwy chemiczne w strefach pożarowych – kiedy najlepiej je stosować?

Choć w warunkach pożaru częściej stosuje się łączniki mechaniczne, kotwy chemiczne również mogą być bezpiecznie używane – o ile zostały odpowiednio przebadane i sklasyfikowane. Przykładami takich rozwiązań w ofercie Rawlplug są żywice R-KEX II oraz R-KER II, które posiadają niezbędną dokumentację techniczną, w tym klasyfikację odporności ogniowej.

W niektórych aplikacjach to właśnie chemia jest najlepszym – a czasem jedynym – rozwiązaniem. Dotyczy to szczególnie sytuacji, w których wymagane jest głębokie osadzenie prętów zbrojeniowych, np. przy wklejaniu zbrojenia w betonie. Dodatkową zaletą kotew chemicznych jest możliwość precyzyjnej regulacji głębokości zakotwienia, co pozwala projektowo zwiększyć odporność ogniową mocowania w zależności od konkretnego zastosowania.

Dlatego wybór między kotwą mechaniczną a chemiczną powinien zawsze wynikać z wymagań danej aplikacji, a nie tylko z ogólnych preferencji dotyczących zastosowania danego łącznika.

Jak udokumentować zgodność zamocowań z wymaganiami przepisów?

Aby zamocowanie mogło zostać legalnie zastosowane w budownictwie – zwłaszcza w strefach pożarowych – musi spełniać określone wymagania formalne. Projektant, wykonawca, inwestor oraz nadzór budowlany powinni mieć dostęp do pełnej dokumentacji technicznej potwierdzającej dopuszczenie produktu do obrotu i stosowania.

Każde zamocowanie stosowane w warunkach regulowanych przepisami powinno posiadać:

• ETA – Europejską Ocenę Techniczną, która potwierdza przydatność wyrobu do określonych zastosowań, podłoży (np. beton, cegła) i warunków pracy (np. obciążenia statyczne, dynamiczne, ogniowe, sejsmiczne).
• Deklarację właściwości użytkowych (DoP, Declaration of Performance) – oficjalny dokument producenta wymagany przez rozporządzenie CPR (305/2011), zawierający podstawowe parametry użytkowe produktu i odniesienie do odpowiedniego ETA.
• Certyfikat zgodności – dokument potwierdzający, że proces produkcji wyrobu budowlanego przebiega pod stałą kontrolą i że produkt spełnia zadeklarowane właściwości użytkowe. Certyfikat wydawany jest przez jednostkę notyfikowaną w ramach systemu oceny i weryfikacji właściwości użytkowych (AVCP).

Dokumentacja ta może być wymagana na etapie odbioru technicznego inwestycji i w trakcie kontroli organów nadzoru budowlanego. Co istotne, projektant powinien wskazać w dokumentacji projektowej typ zamocowania i podstawę jego zastosowania, natomiast wykonawca powinien zapewnić dostępność dokumentów na budowie – w tym kart technicznych, raportów badań, deklaracji i certyfikatów.

Zamocowania w strefach ogniowych – o tym pamiętaj

Zamocowanie zastosowane w strefie pożarowej musi nie tylko przenieść obciążenie, ale też utrzymać je w skrajnych warunkach. Niezależnie od tego, czy wybór pada na kotwę chemiczną czy mechaniczną, kluczowe znaczenie ma potwierdzona odporność ogniowa oraz kompletna dokumentacja techniczna. Brak klasyfikacji R oznacza brak dopuszczenia do takich zastosowań – i realne ryzyko podczas odbioru technicznego lub działania ognia.

Rawlplug jest globalnym producentem zamocowań i elektronarzędzi. W naszym asortymencie znajdziesz m.in. kołki rozporowe, kołki do styropianu, piany montażowe i znacznie więcej. Sprawdź ofertę online.