Konsekwencje ujawnienia samowoli budowlanej

Przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118) ograniczają zakres określenia „samowola budowlana” do budowy obiektu budowlanego bez wymaganego pozwolenia, zgłoszenia lub mimo zgłoszenia przez organ sprzeciwu.

Należy podkreślić, że odstępstwo od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu, bądź w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu bądź w przepisach – nie jest samowolą budowlaną. Są to przypadki inne niż określone w art. 48 oraz art. 49b Prawa budowlanego.

W tym wypadku musimy sięgnąć do przepisów, jakie obowiązywały wcześniej. Zgodnie z treścią art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 1974 r. Nr 38, poz. 229) orzekanie o rozbiórce obiektów budowlanych wzniesionych bez pozwolenia na budowę było obowiązkowe tylko wtedy, gdy samowola powodowała niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia, bądź prowadziła do niedopuszczalnego pogorszenia warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia.

„Art. 37.

1. Obiekty budowlane lub ich części, będące w budowie lub wybudowane niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie ich budowy, podlegają przymusowej rozbiórce albo przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, gdy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego stwierdzi, że obiekt budowlany lub jego część:

1) znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę, lub

2) powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia.

2. Terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego może wydać decyzję o przymusowej rozbiórce albo o przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie jego budowy, jeżeli jest to uzasadnione innymi ważnymi przyczynami poza wymienionymi w ust. 1.

3. Wraz z przejęciem na własność Państwa obiektu budowlanego lub jego części, określonych w ust. 1 i 2, podlega przejęciu na własność Państwa również działka, na której obiekt jest położony – o obszarze niezbędnym do właściwego użytkowania obiektu. Przejęcie działki następuje za odszkodowaniem płatnym według przepisów o wywłaszczaniu nieruchomości. Jeżeli obiekt jest położony na terenie oddanym w użytkowanie wieczyste, umowa użytkowania wieczystego ulega rozwiązaniu.

4. Przejęcie prawa własności obiektu budowlanego wraz z działką następuje z dniem, w którym decyzja o przejęciu obiektu i działki na własność Państwa stała się ostateczna. Z tym dniem ulega rozwiązaniu umowa użytkowania wieczystego, jeżeli obiekt jest położony na terenie oddanym w użytkowanie wieczyste. Decyzja ta stanowi podstawę do ujawnienia w księdze wieczystej objętych nią praw rzeczowych.

5. Z przyczyn określonych w ust. 1 i 2 obiekty budowlane i urządzenia, określone w art. 28 ust. 3, podlegają przymusowej rozbiórce.”

Budowa została zakończona przed dniem 1 stycznia 1995 r., więc inwestor ponosi konsekwencje samowoli budowlanej według stosowanych przepisów dotychczasowych, czyli ustawy z dnia 24 października 1974 r.

Problematycznym może być także kwalifikacja tego obiektu jako budowlanego. Jak określono w Wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 kwietnia 1989 r., IV SA 1293/88, LexPolonica nr 297867: Wiaty garażowe – z uwagi na konstrukcję i materiały z jakich je zbudowano – mogą być zakwalifikowane jako budynki tymczasowe.

Reasumując – nie ma żadnych finansowych konsekwencji takiej samowoli. Organy mogą nakazać wykonanie określonych prac budowlanych, a usunięcie obiektu może być podyktowane niezgodnością z planem zagospodarowania, czy niebezpieczeństwem dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalnym pogorszeniem warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼